Vandaag ben ik blij. Dat er zo veel te doen is rond de slechte score op algemene kennis van de studenten lerarenopleiding, dat er in elke krant over bericht wordt: dat maakt mij gelukkig. Het toont dat u met z’n allen geeft om onderwijs, en als lerarenopleider kan ik daar alleen maar vrolijk om zijn. Als het u collectief geen ene moer kon schelen, dan zou hier niet over gepraat worden, en ik durf me zelfs de samenleving niet voor te stellen die hierover zou zwijgen.

Edoch. Dit weblog zou dit weblog niet zijn, als ik niet een paar bedenkingen zou maken. Misschien kunt u er even over nadenken. Tien minuten tijd aan besteden. Misschien is dat nuttiger dan een kwisje van 92 vragen in te vullen op de website van Knack, om dan zeker te zijn dat u slimmer bent dan een leerkracht.

Ten eerste. De test in kwestie heeft weinig te maken met slim of niet slim. Ik beschouw mijzelf (en u mag dat stoeferig vinden, ik vind dat niet erg) als behoorlijk intelligent. Het is mij ooit gezegd door mensen met geijkte testen, dus het staat zelfs op papier, voila. En toch heb ik de Stille Oceaan verkeerd gesitueerd. FOR SHAME!
Geef mij wiskunde, logisch redeneren en taal, en ik durf mij meten met elk van u. Toon mij een foto van Rutten Rutte en ik vraag schouderophalend of dat soms een courreur coureur (*) is.
Wetenschap: ook al niet mijn forté. Als mijn lief iets uitlegt over fysica, dan hoor ik na een halve zin alleen nog blahblahblahblah-oh-kijk-een-konijntje.
Als hij een kast tekent, dan snap ik niet meteen hoe dat in elkaar zit. Ik moet mijn hoofd eerst zodanig in overdrive laten gaan dat ik stekende pijn heb in mijn slapen. Maar aan de andere kant: ik schrijf geen dt-fouten in mijn facebookstatussen, hij wel. En toch is hij één van de slimste mannen die ik ken.
Om maar te zeggen: de test waarvan sprake in het onderzoek heeft niks te maken met slim zijn. De titel “Bent u slimmer dan een leerkracht”, en heel veel commentaren, laten uitschijnen dat leerkrachten debieltjes zijn. En dat, lieve lezer, dat maakt mij niet vrolijk. Want het is symptomatisch voor de houding die deze maatschappij aanneemt tegenover leerkrachten. En bij uitbreiding, als u mij toestaat, tegenover zowat alle andere mensen. Hahahahaha, kijk eens hoe fantastisch ik ben, koning tussen alle losers.

Dit gezegd zijnde: als men dergelijk onderzoek uitvoert bij eender welke groep studenten in het hoger onderwijs, zullen de resultaten soortgelijk zijn. Meer nog: toen ik 18 was, had ik waarschijnlijk ook slecht gescoord. Het gaat hier niet over resultaten van toekomstige leerkrachten, het gaat over resultaten van jongeren. Face it: misschien zijn de interesses van (sommige) jongeren niet die van u. Misschien kan het hen gestolen worden wat de exacte titel van Van Rompuy is. Mij interessert het ook niet zo heel erg, dus ik begrijp het wel.

Merk ik dat de instroom in mijn eerste jaar hoger onderwijs zwakker wordt? Misschien wel, ja. Studenten kunnen minder goed spellen, dat is opvallend. En een groep instromers heeft in mijn vakgebied een aantal basisvaardigheden niet. Een deftige mail versturen, bijvoorbeeld. Maar ook bestandsbeheer op de pc, om maar iets te noemen. Ik hoor hetzelfde bij collega’s. We zouden zwarte pieten kunnen doorschuiven naar het secundair onderwijs, maar dat is niet fair. Ook daar doet men zijn best om een antwoord te vinden op steeds veranderende vragen van de samenleving. Ik denk dat we daar allemaal verantwoordelijkheid dragen. Ook ouders en mensen die geen les geven.

Vind ik dat ontbreken van basiskennis bij studenten jammer? Zeer. Ik vind het zonde dat ik een deel van mijn contacturen moet opofferen aan het iedereen op hetzelfde basisniveau brengen. Terwijl ik eigenlijk bezig zou moeten zijn met de competenties die een leerkracht nodig heeft: als didacticus, als pedagogisch coach, als opvoeder, als innovator. Een ingangsexamen lijkt mij niet de oplossing voor deze problemen. Een langere opleiding misschien, maar daar zal vermoedelijk geen geld voor zijn.

Alleszins: wij van onze kant, als lerarenopleiding, hebben vandaag alweer een hele middag intensief met het hele team gewerkt rond een vernieuwde visie. Om antwoorden te bieden op allerhande nieuwe uitdagingen. Aan al wie dus aan de zijlijn staat te roepen over hoe wij als onderwijs onverschillig toekijken en onwetenden afleveren: misschien moet u er vanuit gaan dat u het volledige plaatje niet kent. Ik ook niet, trouwens, en ik ben daar al acht jaar voltijds mee bezig.

Tot slot nog dit. Dat de jeugd van tegenwoordig het slecht doet, ik heb dat precies nog al gehoord. Dus als u de drang voelt om het onderwijs van vandaag te vergelijken met dat van 20 jaar geleden, toen alles beter was: kijk dit filmpje. Kom daarna nog eens terug.